Terug naar vorige paginaPlantage Klootwijk
Over sommige plantages is weinig meer bekend dan de naam en de voormalige eigenaar. Toch levert dit soms al de nodige aanknopingspunten op voor een kleine reconstructie. Dit geldt ook voor plantage Klootwijk aan de Perica, die op naam stond van Claas Lemmers.
De naam Lemmers zien we in Suriname verschijnen als eind 17e eeuw de Fries Jacob Lemmers (1668-ca 1725) zich er vestigt met zijn vrouw Johanna Sorgdragers (1678-1737), met wie hij 11 kinderen kreeg. Jacob(us) Lemmers vestigde er zijn plantage Ephrata aan de Cottica nadat in 1685 het fort Sommelsdijk was aangelegd. Hij was in Suriname een zeer invloedrijk man, die het hoekhuis aan de Waterkant in zijn bezit had.
Claas Lemmers -vermoedelijk een zoon van Jacob- zou in het bezit komen van een plantage die hij Klootwijk noemde, waarbij kloot waarschijnlijk als in de betekenis werd gebruikt van kluit of aarde. Het was in de periode dat veel plantages overstapten van de teelt van suiker naar de teelt van koffie.
We komen de naam Claas Lemmers hierna in de boeken tegen door de vriendschap die hij heeft met een in Suriname actieve militair, genaamd Kapitein Birdt. Birdt deed in 1728 het voorstel om naast het kruithuis in het dan vervallen Fort Zeelandia een tweede kruithuis aan te leggen in het Nieuwe Fortresse, waarmee vast werd geduid op het dan in de planning zijnde Nyun Foto, het Fort Nieuw Amsterdam.
In 1746 staat kapitein Birdt als geïnterneerde te Zeelandia geboekt, en vraagt hij zijn vriend Claas Lemmers borg te staan voor overplaatsing naar Fort Sommelsdijk, waar sprake is van een milder regiem. Lemmers weigert garant te staan voor Birdt, en de reden hiervan wordt enkele jaren later helder als Birdt in 1749 wordt uitgewezen uit de kolonie omdat hij had aangepapt met de Cabale, de planters die in opstand kwamen vanwege de hoge bijdragen die ze moesten leveren aan de bouw van het nieuwe fort. Birdt zou bij zijn vertrek verzekeren beslist terug te komen omdat hij het plan had opgevat om met Carilho de steengroeve te exploiteren.
Tot slot is het misschien aardig toch nog even terug te komen op de naam Klootwijk. In het Friese Stavoren, vlakbij Lemmer, is in Nederland een gelegenheid te vinden die zich gekscherend Klootwijk aan Zee noemt. Laat Stavoren nu net een van de plaatsen zijn waar in de 18e eeuw de overslag van koffie in Friesland geconcentreerd was.
Auteur: Nico Eigenhuis