Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck

ONDERDELEN
Uit de geschiedenis


	Arron, Henck Behr, Bram Benjamins, H. D. Bos Veschuur, Wim Asch van Wijck Barnet Lyon Bartelink, Egbert Basseliers, J Beck, Siegfried Biswamitre, C Blijd, Cornelis Boni Bray, Théodore Bromet, M Bruma, Eddy Buiskool, J Cappelle, H. van Cateau van Rosevelt Chin A Foeng, J Cojo (slaaf en held) Combe, Nicolaes Crijnssen, Abraham Currie, Archibald Dahlberg, Johan Dobru, R Doedel, Louis Doelwijt, Thea Donders, Petrus Doth, Rudolf Duplessis, Suzanne Ensberg, Emile Ferrier, Johan Findlay, David Flu, Paul Focke, Hendrik Frederici, Juriaen Getrouw, Rudolf Geijskes, Dirk Gongrijp, Justus Gravenberch, Adolf Hartsinck, Jan Hatterman, Nola Heinsius, Johannes Helman, Albert Helstone, Johannes Hering, Christiaan Herskovits, M Hijlaard, Marius Huiswoud, Otto Kals, Johannes Kappel, Rudie Kappler, August Karamat Ali, A Kersten, Christoph Kernkamp, W Kiban, Robert Kielstra, Johannes Killinger, F King, Johannes Klas, Jozef Kodjo Koenders, Julius Kom, Anton de Lachmon, Jagernath Lammens, Adriaan Lefroy, C Legéne, Peter Lewenstein, M Lichtenberg, P Lier, Rudolf Lier, Willem Lim A Po, Frederik Matzeliger, Jan Mauricius, Jan Mentor Miranda, de J Mitrasing, Frits Morpurgo, A Muller, J Nassy, D Nepveu, Jan Ojeda, Alonso Ommeren, van Ha Ommeren, van He Oudschans Dentz Penard Pengel, Johan Pinas, Johan Present Polanen, Esseline Pos, Hugo Rahman Khan Redmond, J. Sophie Rellum, Eugene Rier, Carel Rikken, Francois Roos, Paul Rooy, de René Rustwijk, George Saavedra, Dario Samson, Philip Samuels, Jacques Savornin Lohman Schouten, Gerrit Schouten, Hendrik Schouten-Elsenhout Schumann, Christian Shrimisier, B Shrimisier, H Simons, R. David Slagveer, Jozef Sommelsdijck Telting, Andre Quassi

Onderwerpen
Bekende personen


	Beeld kunstenaars Muziek / Musici Botanici Schrijvers Uit de geschiedenis

AFDELINGEN


	Algemeen De Douane Telefoonboek Bevolking Distrikten Reis info Cultureel erfgoed Geschiedenis Foto's Natuur Personen Koken / recepten Wat is ANDA

SURINAME

AFDELINGEN -

Bekende personen - - Uit de geschiedenis

terug

Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck

Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck (geboren op 20 augustus 1637 - overleden in Paramaribo op 19 juli 1688), gouverneur van Suriname van 28 november 1683 tot 19 juli 1688.

Hij stamde uit een oud adellijk geslacht en werd als page aan het hof van prins Willem II geplaatst. Hij kocht op 21 mei 1683 een derde van de toenmalige kolonie Suriname van de West-Indische Compagnie (WIC) en werd door de andere deelhebbers-de WIC en de stad Amsterdam - tot gouverneur aldaar verkozen.

Op 27 november 1683 bereikte hij Paramaribo en aanvaardde de volgende dag het bestuur over Suriname, dat hij in een verwaarloosde toestand aantrof als gevolg van de Indianenopstand, die in 1678 begonnen was.

In de talrijke kroegen vond hij dronkaards en dobbelaars; op de plantages waren directeuren en opzichters, die een losbandig leven leidden, en in wier handen de slaven een treurig lot hadden. Hij wilde nieuwe plantages laten aanleggen en de oude tot bloei -laten komen. Daartoe heeft hij vrije toegang verleend aan alle blanken, die ernstige plannen hadden en flink wilden aanpakken.

De Hugenoten uit Frankrijk ontving hij met open armen; hij gaf ze land om plantages aan te leggen. En het bleken harde werkers te zijn. Aan de Labadisten - zo genoemd naar hun godsdienstige voorganger Jean de Labadie - stond hij toe zich op La Providence en Phedra te vestigen. Drie zusters van de Gouverneur behoorden ook tot deze sekte. Voor de slaven waren zowel de Labadisten als de Hugenoten minder harde meesters. De nederzettingen van de Labadisten zijn mislukt door invallen van Indianen, ziekten en onderlinge ruzies. Nadat velen van hen gestorven waren, verlieten de overigen ons land. De Hugenoten daarentegen hebben het wel tot welvaart gebracht.

Aan de Israëlieten die al lang hier gevestigd waren, gaf Van Sommelsdijck verlof een synagoge te bouwen te Joden-Savanna;deze is in 1685 is ze ingewijd, bij welke gelegenheid de Gouverneur zelf tegenwoordig was.

Hij was overtuigd, dat de godsdienst noodzakelijk was voor een goede samenleving, vandaar de steun die hij aan de verschillende godsdienstleraren gaf, oonder ander. ds. Baseliers, die met Crijnssen gekomen was en zich te Torarica gevestigd had. Hij stond zelfs aan drie R.K. Priesters toe zich hier te vestigen, omdat er katholieke planters waren. Dit was echter in strijd met de toenmalige Nederlandse wetten, die aan Katholieken geen vrije uitoefening van godsdienst toestonden. En zo kwam Van Sommelsdijck in botsing met de directeuren van de Sociëteit en met de regering. Men eiste, dat hij de priesters moest terugsturen. Deze waren inmiddels al overleden, maar Van Sommelsdijck liet de lijken opgraven en naar Nederland overbrengen. Nederland was "not amused" en de stoffelijke overschotten van de 3 priesters werden naar hem teruggestuurd.

Hij maakte een eind aan de invallen van de Indianen, waarmee hij begin 1686 vrede sloot. In Paramaribo herstelde hij de maatschappelijke orde door strenge strafwetten, regeling van het muntwezen en opruiming van misbruiken. Hij moedigde de verbouw van suiker, rijst, indigo, tabak en agave aan.

Zijn drastisch optreden deed klachten regenen, maar hij zette door: `Ick en ben hier niet gecomen om bij een ondeugende hoop ondeugent te worden'.

Een grote zorg waren hem de `droncken verckens' die men hem als soldaten voor het omstreeks 300 man tellende garnizoen toezond en die herhaaldelijk oproerig werden. Op 19 juli 1688 brak na dagen van onrust opnieuw een oproer uit. Twintig soldaten gingen gewapend af op de woning van de gouverneur, waarbij hij omkwam.

Onder Van Aerssen werden de grondslagen van de plantagekolonie gelegd, wat de bloei van de grootlandbouw inhield. De bevolking steeg aanzienlijk, waarbij vooral het aantal slaven toenam, de uitvoer van suiker werd verdubbeld, de vestiging van Nederlanders en vreemdelingen (o.m. Franse refugiés) bevorderd.

Hij bevorderde ook de vestiging van een groep Labadisten, een sekte waartoe zijn drie ongehuwde zusters behoorden. Onder zijn bestuur leerde men de waterhuishouding beheersen, waardoor ook de lager gelegen gronden beplant konden worden. Hij bracht deze techniek voor het eerst in praktijk op een suikerplantage nabij Paramaribo, waartoe o.m. een bestaande kreek, later Van Sommelsdijckkreek genoemd, verdiept werd.

Dit graafwerk werd gedaan door militairen en veroordeelde misdadigers uit Nederland, die Van Sommelsdijck had laten komen om het land te bevolken en die hij door arbeid meende te kunnen verbeteren en tot geschikte kolonisten op te voeden. Dit werd ook zijn ondergang. Toen de soldaten vonden dat ze bij hun harde arbeid niet genoeg te eten kregen, ging een deputatie van elf man op 19 juli 1688 naar de Gouverneur en eiste op brutale toon betere voeding en minder werk. Dit brutale optreden beviel Van Sommelsdijck niet; hij trok zijn degen om de elf weg te jagen, maar de opstandelingen waren hem voor; ze schoten hem neer. Ook de troepencommandant Verboom, die bij hem was, werd gewond en stierf een week later.

Hierna maakten de boeven zich van het fort Zeelandia meester. Kapitein Van Vredenburch nam het bevel op zich en trachtte hen te overmeesteren, maar hij werd zelf gevangen genomen. Gelukkig, dat het deze moedige commandant gelukt is te ontsnappen, zodat hij zich weer aan het hoofd van zijn trouw gebleven soldaten kon stellen. Met behulp van dezen en met steun van gewapende burgers onder bevel van de burger-kapitein Nassy is het gelukt het fort te heroveren.

Toen probeerden de boeven er van door te gaan met de schepen Sara en Salamander, maar ook dit is hun niet gelukt. Ze werden gegrepen. De elf moordenaars zijn ter dood gebracht; de overigen heeft men naar Nederland teruggezonden.

Het is jammer, dat Van Sommelsdijck, die zoveel voor ons land gedaan heeft, op zulk een treurige wijze aan zijn einde gekomen is. Een goed mens was hij, misschien te streng en te driftig.

naar boven