Terug naar vorige pagina
Rond de viering van 160 jaar emancipatie en 150 jaar Keti Koti per 1 juli 2023 is het goed om ook terug te kijken op eerdere vieringen van de Emancipatie. Van de meeste leden van het Comite dat in 1913 de viering van 50 jaar Emancipatie in Suriname ter hand nam zijn nadere gegevens bekend. We zetten ze even op een rijtje aan de hand van de foto van het gezelschap.
Staand (van links naar rechts):
1. J.W. Burne : Johan William Burne (1872-ca 1950) was in 1938 betrokken bij oprichting van de Surinaamse Arbeiders Federatie (S.A.F.).
2. A. Wolff, vast Alex M.W. Wolff, geboren in 1868 was in het studentencorps actief en hield zich bezig met de balata/rubberwinning.
3. J.N. Helstone Johannes Nicolaas Helstone (1853-1927) werd opgeleid als onderwijzer, en volgde muzieklessen in Leipzig, waar hij cum laude afstudeerde. Zijn grootste roem kreeg hij met de opera Het pand der Goden. A. -resp.
4. A.C.- de Vries betreft in 1872 geboren kleermaker Alexander Cornelis de Vries.
5. A.W. Marcus Alexander Willem Marcus (1880-1953), was de jongere van de twee broers in het comité zitting hadden. Hij was vooral actief met het schrijven van kritische verzen, bij de viering verzorgde hij door het Comité uitgebrachte ‘Liederen voor het gouden Emancipatiefeest’.
6. T. Bijlhout Theodoor -Theodore- Bijlhout (1868-1939) was meubel en matrassenmaker. Hij werd actief in het Comite Volksbelang en in de vakorganisaties.
7. J.H.N. Polanen Johannes Hendrik Nelson Polanen (1882-1939) was de eerste Afro-Surinaamse leerling aan de Hendrikschool, hierna volgde hij de een lerarenopleiding aan de Normaalschool. Nadat hij daarvoor slaagde ging de wachtende menigte met Polanen in optocht naar zijn woning in de Burenstraat: hij had een voor Afro-Surinamers opgeworpen barrière beslecht.
8. H.J. Hennip Hendrik ‘Henry’ Jacobus Hennip (1856 -1925) werd als begrafenisondernemer geliefd omdat hij voor honderden gezinnen letterlijk een redder in nood en dood was geweest. Bij de in Suriname gehouden kermissen verzorgde hij de zogenoemde ‘spokendansen’.
9. A.R. Einaar Alexander Rudolf Einaar (1856-1916) -vader van politicus Jo Einaar- begon zijn carrière als districtsonderwijzer en was vanaf 1878 aangesteld bij de Meisjesschool, waarvan hij hoofd werd. In 1891 raakte hij in de problemen nadat gouverneur de Savornin Lohman het veld moest ruimen en de voltallige redactie van de Volksbode gearresteerd werd. Hij verkreeg na het aantreden van de nieuwe gouverneur Van Asch van Wijck gratie.
10. M. Daalen, geboren in 1871 was van beroep schoenmaker en actief in de goudwinning. Zijn zoon behaalde in 1938 in Nederland op 40-jarige leeftijd het diploma Staatshuishoudkunde.
Zittend (van links naar rechts):
11. J.C. Marcus Johannes Coenraad Marcus (1872–1931) was de oudste van de twee broers in het comité. Zijn grootste passie was het theater, reden dat in 1925 werd door hem in Thalia een “Marcus avond” werd gehouden.
12. C. Ferrol Cornelis Ferrol (1849-1925) was getrouwd met Theresia Clasina Halfhide (1851-1930) , familie van arts Julius Johannes Halfhide (1856-1911) die in 1905 het kritische werk “De landbouwcrisis in de kolonie Suriname” uitbracht.
13. P. Burgos betreft de veelal als Ph. Burgos vermelde Philippus Hermanus Adriaan Burgos (1885-1985). Hij werd in 1922 benoemd tot ondervoorzitter van de katholieke onderwijskring in Suriname. Hij was een broer van Alfred Eduard Burgos, die 30 jaar bestuurslid van was van de PSV, de Progressieve Surinaamse Volkspartij.
14. E.A.J. Themen Eduard Adolf Jozef Themen (1870-1960) was lid van het Comité ‘Op voor de Nieuwe Zending’ , dat het onder andere op zich nam om middelen te verwerven om het onderwijs voor de Brits-Indiërs en Javanen in Suriname te verbeteren.
15. L.E. Nelson Louis Emelius Nelson was de voorzitter van het comité dat in 1913 er o.a. voor zorgde dat bij de firma C. Kersten een gedenkplaat werd geplaatst “tot aandenken aan het Gouden Emancipatiefeest”. Een ander belangrijk wapenfeit was zijn rol als pionier en “stonfutu” van de Anciënt Order of Foresters (A.O.F) in Suriname. Na zijn overlijden in 1929 werd opgevolgd door zijn zoon Gijsbertus (Bert) Nelson.
16.J.J. Monkou John J. Monkou was ten tijde van zijn overlijden in 1922 hoofd van de Wanicaschool. Zijn naam leeft in Suriname voort dankzij de naar hem vernoemde John Monkouschool.
17. F.T. Naar, dit kan ook een lid van de familie Nahar zijn geweest.
18.J.R. Rellum Johannes Rudolf Rellum (1864-1934) verzorgde sinds 1910 op privé-basis onderwijs in het Engels. Zijn initiatief zou leiden tot zijn eigen Rellumschool. Rellum werd in 1921 voorzitter van de Surinaamse tak van de UNIA, de door Marcus Garvey in Jamaica opgerichte Universal Negro Improvement Association (UNIA).
19.D.A. Dakriet David Abel Dakriet (1879-1962) heette officieel David Habel Dakriet. Hij was van beroep barbier en zou in 1911 de kaartverkoop verzorgen voor de lezing Evolutie en revolutie door Rudolph R. Worst, refererend aan de coup van 1910 door Killinger.
En G.G.T. Rustwijk (wegens ziekte niet op de foto) George Gerhardus Theodorus Rustwijk ‘Ons Rustje”(1862-1914) werd bekend om zijn kinderoperettes, gedichten, panorama’s en decorontwerpen. Zo ontwierp hij ook de kostuums en decors voor de opera Het pand der goden van Johannes Nicolaas Helstone -met een hoofrol voor Louis E. Nelson- die voor dit werk letterlijk op handen werd gedragen. Rustwijk was verder actief voor muziekvereniging Philotechnie, toneelvereniging Sociable Dramatic Club en vanaf 1900 van Polyhymnia. Rustwijk’s schilderij ‘The Kaietur Falls’ werd bekroond als boekomslag en in 1910 maakte hij zijn werk de Halley Komeet. Hij verzorgde in 1911 een lezing over de landbouw onder de naam Luci. Postuum werden zijn teksten gebundeld in Matrozenrozen.
Fosten Tori, Geschiedenis, verleden, fosten, oorsprong, gron, roots, rutu, gron, reis
Auteur: Nico Eigenhuis