Gaanfiskali

Toen DC Van Lier bedacht dat hij granman Amakti ‘onder curatele’ kon plaatsen van Kanape werd ook een nieuwe functie gecreëerd, namelijk die van gaanfiskali, een rol die werd ingevuld door gaanfiskali Gagu.

Districtscommissaris Van Lier werd begin 20ste eeuw zwaar op de proef gesteld door de stakingen die in Marowijne plaatsvonden ten tijde van granman Amakti. Hijzelf kon hem niet de baas, maar hij kon wel een koningsdrama regisseren door Yensa Kanape tot diens toezichthouder te laten benoemen.

Aanleiding was dat het in 1921 in opdracht van Amakti wederom kwam tot stakingen, waarna Amakti in Paramaribo te horen kreeg dat hij niet langer Granman was en in die hoedanigheid werd opgevolgd door Kanape.

Amakti voerde in die tijd naast een strijd ten aanzien van de vervoersregeling, ook een strijd tegen de invoering van godsdienstonderwijs op de scholen en de evangelisatie van marrons. Om die reden blokkeerde hij de toepassing van het lokale Afaka-schrift , dat met name door de katholieke kerk was omarmd als instrument voor evangelisatie.

De ingeschakelde Gaanfiskan (fiskari) Gagu had de rol om Kanape te ondersteunen. Hij fungeerde daarbij als een soort van lokale officier van justitie. Ze werden beide met een reeks regels geconfronteerd die erop neer kwamen dat stakingen in het vervolg verboden waren en het gezag van de districtscommissaris in de regio moest worden erkend.

Gagu, Amakti en Kanape

Auteur: Nico Eigenhuis