Na de bevalling

7 gebruiken na de bevalling in Suriname, verhaal van een vrouw met Surinaamse roots.

Na de bevalling probeer je als moeder zo snel mogelijk in een ritme te komen. Om weer een beetje de oude te worden zijn er in de Surinaamse cultuur allerlei rituelen.

1: Switi watra

Hieronder zie je wat je nodig hebt voor dit badje (een bosje rozen, een beetje Florida water, blokje blauwsel en een teiltje). Het is volgens mij wel de bedoeling dat iemand anders dit badje voor je maakt en je erin dompelt, bij voorkeur je moeder, oma of tante.

2: Drinken van bita kruiden

Toen ik vroeger eczeem had, heb ik eens bita gedronken. Zelden had ik zoiets bitters geproefd! Bita is een aftreksel van mega bittere kruiden die je bloed zuiveren en je borstvoeding op gang brengen en houden. Mijn moeder had na mijn bevalling een lekker flesje bita klaarstaan om te ontgiften en al het vuil uit mijn lichaam te krijgen. Maar alleen al bij de gedachte aan bita begon ik te kokhalzen. Erg he?! Ik heb dit dus ook maar overgeslagen, alhoewel ik wel geloof dat dit bittere goedje erg goed is voor je lijf en de borstvoeding.

3: Kruidenstoombadje voor de vagina

Een van de meest bijzondere rituelen is dit kruidenstoombadje om de vagina te reinigen, bloedproppen en delen van de placenta naar buiten te laten komen én om de baarmoeder en vagina weer in shape krijgen. Met in shape krijgen wordt ook bedoeld om de vagina strakker en droger te laten worden zodat dit plezierig is voor de man. Dit kruidenstoombad wordt al heel lang gebruikt na de bevalling door vrouwen, maar is sinds een tijdje ietwat controversieel geworden omdat men erachter is gekomen dat het de vagina meer kwaad dan goed zou kunnen doen. Zo zou het stoombad kunnen zorgen voor beschadiging van het slijmvlies, met bloedingen als gevolg. Of het zo is kan ik je helaas niet zeggen, want hier heb ik mij niet aan gewaagd. In het interessante filmpje hieronder zie je alles over het gebruik van een kruidenstoombadje in Suriname:

4: Babymondje met melasse of honing wassen

Toen mijn baby voor het eerst naar mijn ouders ging, hoorde ik mijn moeder iets mompelen over een ongewassen mondje. Bij de meeste Surinamers staat het poetsen van de mond, en dan de tong in het bijzonder, erg hoog op de hygiëne lijst. Bij een baby wordt het mondje weleens schoongemaakt met melasse, een stroopachtig goedje gemaakt van suiker dat te koop is bij de toko. Hier is vanuit de westerse geneeskunde veel kritiek op, omdat het juist zou zorgen voor bacterievorming en baby’s op deze manier al te vroeg suikers binnen krijgen. Om die reden maak ik haar mondje (en uiteraard haar tong) nu alleen schoon met een steriel washandje.

5: Blauwe geest

Blauwe geest is een blauw poedertje in een blokje geperst dat wordt gebruikt om de baby te beschermen tegen kwade invloeden of het zogeheten boze oog. Je kunt je baby baden in een badje waarin je een beetje van dit blauwe poeder gebruikt of je kunt een beetje poeder op het voorhoofd, achter de oren en op de voetjes van een baby doen. Surinamers noemen dit ook wel blauwsel. Toen ik mijn baby voor het eerst aan een groter publiek wilde laten zien, belde mijn oma in paniek: “BLAUWSEL! Zet blauwsel!!!” Zo bevolen, zo gedaan. Gewapend met een blauwe stip op haar voorhoofd en de ogri ai speld (zie beneden) op haar jurkje heeft ze de dag goed doorstaan.

6: Papier of lucifer tegen de hik

Elke baby heeft weleens last van de hik, zo ook die van mij. Sommige Surinamers geloven dat als baby de hik heeft, dat kan worden verholpen door een stukje papier op het voorhoofd van de baby te plakken met wat spuug. Mijn oma opperde nog een andere methode: om een (natuurlijk niet aangestoken) lucifertje in het haar van te doen als zij een keer de hik heeft. Praktisch gezien was dit niet eens mogelijk, omdat ze nog geen volle bos haar heeft dus ik zou niet weten waar ik de lucifer moest stoppen. Ik weet niet of een van de twee methodes bij andere baby’s wel heeft geholpen, maar het papiertje had in ieder geval nul effect bij ons.

7: Ogri ai kralen speldje

Een gouden speldje met drie zwarte kraaltjes tegen het boze oog oftewel tegen mensen die kwaad zouden willen doen bij je baby. Mijn nichtje vertelde ook dat een baby veel ontvankelijker is voor kwade invloeden en dan zou dit speldje hen daartegen kunnen beschermen. Vooral in de begintijd heb ik dit veel gedragen op de kleding van mijn baby. Behalve het ‘zekere voor het onzekere nemen’, vind ik het ook een mooi cultureel sieraad. Dit speldje is te koop bij de Surinaamse juwelier.

Dit waren 7 bijzondere gebruiken uit de Surinaamse cultuur.

  Cheryll van Leewaarde