Plantage Geyersvlijt

De geschiedschrijving van plantage Geyersvlijt concentreert zich vaak op oprichter Geyer. Na de emancipatie werd een doorstart gemaakt met de cacao- en bacove- cultuur waarbij contractanten werden ingezet.

Geyersvlijt ontleent zijn naam aan Johan Christiaan Geyer, een Duitser die in de 18e eeuw als soldaat naar Suriname was gekomen. Hij had maatschappelijk succes, werd eerst eigenaar van de plantages ‘De Vrede’ en ‘Nieuwe Hoop’ aan de Parakreek en kocht daarna Geyersvlijt.

Geyersvlijt was oorspronkelijk aangelegd als koffieplantage, maar produceerde in de jaren 1820 – 1825 ook katoen. Ten tijde van de Emancipatie waren de Erven D. Jansen Eijken Sluijters, woonachtig te Amsterdam en Paramaribo de eigenaren, er waren toen 120 slaven werkzaam.

Vanaf 1894 begon de plantage met de aanwerving van contractarbeiders. In totaal arriveerden 108 Brits-Indische en 470 Javaanse arbeiders op de plantage. De plantage stapte in die tijd over op de productie van cacao en in die periode was Egbert Jacobus Bartelink (1834-1919) er werkzaam als opzichter.

Bartelink was als slaaf Egbert geboren en samen met zijn moeder en zijn broers op 6 september 1842 gemanumitteerd. Hij schreef een handleiding over de cacaocultuur en bracht op 80-jarige leeftijd een boek uit: Hoe de tijden veranderen, het relaas van een lange plantagecarrière.

Plantage Geyervlijt werd vast ook getroffen door de krullotenziekte die begin 20e eeuw de cacao-industrie trof. Hiernaast werd ook bacove (bananen) geteeld en de plantage eindigde zoals ie begon, als koffieplantage.

De komst van de contractanten ging met de nodige spanningen gepaard. De omstandigheden op de plantage waren vast niet optimaal en de krantenberichten uit die tijd maken melding van diverse incidenten. Het was voor hen kennelijk geen reden om het gebied te verlaten, nog altijd zijn op Geyersvlijt de nakomelingen van de voormalige contractanten te vinden.

De hoofdstraat van de voormalige plantage Geyersvlijt is de Bonistraat. Het Javaanse restaurant Warung Rono aldaar is een bezoek meer dan waard.

Auteur: Nico Eigenhuis