Nikolaus von Zinzendorf
Nikolaus von Zinzendorf
Nikolai Ludwig Graf von Zinzendorf und von Pottendorf was de oprichter van de christelijke kolonie Herrnhut. Hieruit kwam de Evangelische Broedergemeente, ook bekend als de Herrnhutters, voort. Ze zijn in Suriname maar al te bekend.
De ouders van Von Zinzendorf (1700 –1760) behoorden tot de piëtistische beweging. Hij ging naar school in Halle en ging in 1716 rechten studeren aan de Universiteit van Wittenberg. Na drie jaar werd hij op rondreis gestuurd door Nederland, Frankrijk en delen van Duitsland.
Hij trouwde met barones Erdmuth Dorothea. Vanuit zijn landgoed wilde Von Zinzendorf het piëtistische gedachtegoed van Philipp Jakob Spener verder uitdragen. Von Zinzendorf overwoog of het niet verstandig was om zich af te scheiden van de Lutherse kerk, hiermee week hij af van Spener.
Aan dit idee gaf hij in 1722 praktisch uitvoering. Hij bouwde de stad Herrnhut op een deel van zijn terrein. Von Zinzendorf slaagde erin om zijn groep volgelingen tot een eenheid te vormen. Dit deed hij door verschillende ‘families’ samen te stellen op basis van leeftijd, huwelijksstatus en geslacht. Daarmee doorbrak hij het traditionele gezinspatroon.
Von Zinzendorf was een warm bepleiter van het belang van zending. Vanuit Herrnhut werden verschillende zendelingen uitgestuurd, die gingen werken onder slaven in Deens-West-Indië en de Inuit op Groenland. Ook kreeg het – inmiddels – nieuwe kerkgenootschap afdelingen verder in Duitsland, Denemarken, Engeland, Nederland en Rusland. Zelf reisde Von Zinzendorf ook veel rond, in 1741-42 bijvoorbeeld naar Amerika.
Daar werd sinds 1735 gewerkt onder de Noord-Amerikaanse indianen. In 1750 verbleef hij een lange tijd in Londen. Von Zinzendorf had zijn zoon Christian Renatus op het oog als zijn opvolger, maar deze overleed in 1752. Vier jaar later, op 17 juni 1756, overleed ook zijn vrouw. Na een jaar hertrouwde hij met Anna Caritas Nitschmann. Op 9 mei 1760 overleed Von Zinzendorf zelf. Zijn vrouw zou hem twee weken later volgen.
Op het moment van zijn dood waren zendelingen van de Herrnhutters actief – naast de al eerder genoemde plaatsen – aan de Baltische kust, onder slaven in South Carolina en Suriname, in verschillende andere delen van Zuid-Amerika, op de Nicobaren en in Oost-Indië, onder de kopten in Egypte en op de westkust van Zuid-Afrika.
Auteur: Nico Eigenhuis 