Maurits de Savornin Lohman – Op de spits

Op de spits

Vorige pagina

Ruim 25 jaar na de emancipatie kwam het in 1891 alsnog tot een confrontatie tussen de plantagehouders en de voormalige slaven, waarbij zelfs ook een dodelijk slachtoffer viel. De confrontatie werd toegeschreven aan de toenmalige nieuwe gouverneur Maurits de Savornin Lohman, die prompt het veld moest ruimen. Dit vraagt om een reconstructie.

Na de afschaffing van de slavernij kwam de planterselite in 1866 terecht in de Staten van Suriname. Hierin werden o.a. de beslissingen genomen over de nieuw te werven contractanten op de plantages en werd getracht om het huishoudboekje van de kolonie sluitend te houden.

Een van de maatregelen die eind 19e eeuw werd bedacht was het verhogen van de belastingen op de plantages, waaronder de plantages van Para. In Para hadden de voormalige slaven zich juist verenigd om een aantal leegstaande (hout)plantages op te kopen en een doorstart te maken. Dit was bijvoorbeeld het geval op Onverwacht en Vier kinderen.

De nieuwe gouverneur, Maurits Adriaan de Savornin Lohman (1832-1899), kwam in 1889 onder een slecht gesternte binnen. Hij zou door vriendjespolitiek zijn aangesteld, naar verluidt antisemitisch zijn, en was aangesloten bij de EBG, de ‘blaka man kerki’.

Toen hij in zijn nieuwe rol met kracht de inning van de belastingen ter hand dacht te nemen werd hij op Para geconfronteerd met heftig verzet.

Hij bleek vatbaar voor de argumentatie ter plaatse dat ze gezien hun kostbare initiatief tot doorstart van de plantages geen belastingen konden opbrengen, en kwam tot de conclusie dat de verhoging was terug te draaien en ook dat er een opening moest komen voor opname van lokale vertegenwoordigers in het bestuur van de kolonie.

Ten tijde van de viering van 25 jaar Staten van Suriname in 1891 kwam het tot ernstige rellen. Bij winkels en panden van met name de joodse planters werden vernielingen aangebracht, en de opstand moest met geweld worden onderdrukt. Voor de Savornin Lohman betekende het zijn exit uit de kolonie.

  Auteur: Nico Eigenhuis