Knuffelsgracht – Johan Friedrich Knöffel

Knuffelsgracht – Johan Friedrich Knöffel

Onderstaande diorama behoort tot de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam en is ook terug te vinden in het boek ‘Ketens en Banden, Suriname en Nederland sinds 1600’ (Uitgave Rijksmuseum/Van Tilt). Het diorama, voorstellende een gedeelte van de Waterkant met de uitmonding van de Kuffelsgracht is gemaakt door de schilder Hendrik Schouten in 1820.

Dit gebeurde in opdracht van de Britse handelaar William Leckie. Deze bewoonde het grote huis met de groene luiken, rechts van het midden. Het pand geheel links is herberg de Zwaan, lange tijd eigendom van Johan Friedrich Knöffel. De smalle gracht rechts daarvan-op het diorama moeilijk te zien-is naar hem Knuffelsgracht genoemd. Bovenstaande informatie is afkomstig uit het eerder genoemde boek.

Een andere bron, De Suriname Heritage Guide, duidt het op één na laatste huis links als dat van Knöffel aan. Op die site van de Guide zijn meer bijzonderheden over Johan Friedrich Knöffel te vinden.

Johan Friedrich Knöffel werd in 1747 de eerste eigenaar van Plantage Frederiksdorp. Hij was afkomstig uit Pommeren en was samen met zijn broer als soldaat naar Suriname gekomen. Ook de gronden van Buitenrust en Johan Margaretha waren in zijn bezit. Hij had geen wettige kinderen, maar had in Suriname wel een gezin opgebouwd in concubinaat met zijn slavin Grietje. Ze kregen twee dochters.

Voor zijn kinderen moest manumissie worden aangevraagd. Voor hun opleiding werden ze naar Nederland gestuurd. Na het overlijden van Knöffel in 1768 erfden ze een gedeelte van zijn bezit.

Frederiksdorp was oorspronkelijk een koffieplantage, maar in de tweede helft van de 19e eeuw werd op cacao overgeschakeld. Daar kwam een eind aan door de beruchte krullotenziekte in 1905. De productie liep toen drastisch terug. Rond 1927 was de plantage geheel verwaarloosd. Nadien is de plantage nog enkele keren in andere handen overgegaan.
In 1976 werd de plantage gekocht door de Nederlander Ton Hagemeijer.

Hagemeyer kocht de kleinlandbouwers uit, zodat die gronden weer één werden met de plantage. Hetzelfde deed hij met de woning waarin eerder een politiepost was gevestigd. Met financiële steun uit Nederland, in de jaren 2002 en 2003 was hij in staat oude gebouwen te renoveren.

In de plantagegebouwen werd een klein maar exclusief hotelletje begonnen.
In 2016 werd Frederiksdorp opgekocht door Sirano Zalman, eigenaar van Access Travel Suriname en Danpaati River Lodge.
Het is inmiddels een mooi resort geworden met fraai gerestaureerde koloniale woningen, maar ook met moderne logeergelegenheid. Het geheel maakt deel uit van een groter plan voor toeristische activiteiten in dit deel van Commewijne.

Auteur: Jacob van der Burg