New Amsterdam -Guyana

New Amsterdam

De plaats New Amsterdam in Guyana –niet te verwarren met het latere New York- is in de 17e eeuw door de Zeeuwen gesticht als Nieuw Amsterdam. Het ligt in Guyana, en paste in een rijtje met Nieuw Rotterdam (de verzonken stad bij Nickerie) en Nieuw Middelburg, dat thans beter bekend is als Paramaribo.

Nieuw Amsterdam was het bestuurscentrum van de Nederlandse plantage kolonie Berbice. De stad ligt aan de kust van de Atlantische Oceaan bij de monding van de rivier Berbice, op 90 km van Georgetown.

In 1602 werd door de Staten-Generaal van de Republiek aan Jan van Peere een handvest gegeven om een kolonie te stichten aan de rivier de Berbice aan de kust van Guyana. In 1627 verkreeg zijn zoon Abraham het patroonschap over Berbice, de oudste patroonskolonie van de W.I.C., alsmede de vergunning om `swarten’, uit Afrika aangebracht naar Berbice te brengen.

In 1712 werd Berbice kort bezet door de Fransen onder Jacques Cassard als onderdeel van de Spaanse Successieoorlog. Hierop deed de familie Van Peere afstand van haar rechten op Berbice.

De Sociëteit van Berbice, die vanaf 1720 het bewind voerde, opende haar gezagsgebied in 1733 voor de vrije handel en gaf vanaf dat jaar ook vrij gronden uit aan als geschikt beoordeelde ondernemers.

Hierdoor ontwikkelde Berbice zich in de volgende drie decennia tot een belangrijke plantagekolonie. Berbice werd in die tijd ook gebruikt als strafkolonie, hieraan is de uitdrukking ‘naar de Bar(re)biesjes gaan’ ontleend. De grote slavenopstand van 1763 onder aanvoering van Cuffy was aanleiding om het bestuurscentrum van de Nederlandse plantage kolonie Berbice te versterken.

Er werden diverse plannen gemaakt, aanvankelijk alleen voor de bouw van een nieuw fort, later voor een complex van gouvernementsgebouwen. Uiteindelijk leidden deze plannen tot de bouw van het stadje Nieuw Amsterdam.

Toen de WIC failliet ging, ging de kolonie over naar de Nederlandse staat. In 1816 kwam het in Britse handen.

Auteur: Nico Eigenhuis