Pan American Panam

Pan American

In de roaring twenties zou Pan American Airways op grootse wijze zijn intrede doen in Suriname met de landing van luchtvaartpionier Charles Lindbergh in Paramaribo. Heel Suriname was voor de gelegenheid aan de Waterkant te vinden.

Pan American World Airways werd in 1927 opgericht door John K. Montgomery met als doel mee te dingen naar een contract voor het de Amerikaanse posttransport tussen Key West en Havana in een ‘strijd’ met Atlantic, Gulf and Caribbean Air Lines, van Richard F. Lloyd, en Juan Trippe’s Aviation Corporation of America.

Uiteindelijk zouden de drie mededingers op aandringen van de Amerikaanse post fuseren en werd Lloyd als voorzitter en Trippe president en algemeen directeur. Omdat het aanleggen van een startbaan in Florida problemen opleverde werd gestart met het inzetten van watervliegtuigen.
De luchtvaart in Suriname kende in die dagen als pioniers “Jimmy” Lawton, zijn echtgenote Lawton-MacKenzie en Biggers van Pan-Am die de “Amerikaanse Kolonie” in Suriname vormden. James “Jimmy” Swan Lawton (1880-1959) was in 1917 uit Chicago naar Suriname gekomen en hij zou het land niet meer verlaten.

Lawton en Biggers zorgden er voor dat Suriname als tussenstop werd gekozen voor het luchtverkeer tussen Noord- en Zuid-Amerika. Hierna werd Lande aan de Surinamerivier gebruikt als luchthaven en werden ter plekke luchtvaart-pioniers ontvangen, waaronder zoals reeds vermeld in 1929 Charles Lindbergh.
In de jaren tot de Tweede Wereldoorlog, groeide de maatschappij uit tot de grootste ter wereld met een enorm netwerk aan verbindingen tussen de Verenigde Staten en bestemmingen in Azië en Latijns-Amerika.

Pan Am werd tijdens de oorlog de eigenaar van de door de Amerikanen aangelegde luchthaven Zanderij. Het werd in 1956 voor het symbolische bedrag van een dollar te koop aangeboden aan de Surinaamse regering op voorwaarde van 20 jaar vrijstelling van de betaling van landingsrechten.
Na de oorlog zou Pan Am het eerste Amerikaanse commerciële straalvliegtuig introduceren en nadien sloot het in 1965 met Boeing een contract voor de Boeing 747. De komst ervan viel in financieel moeilijke tijden. Het bedrijf werd overgenomen door National Airlines en zou in 1991 failliet worden verklaard.

  Auteur: Nico Eigenhuis