SURINAME IN DE 20 ste EEUW
CULTUUR en SPORT
Ook op cultureel gebied heeft Suriname in de 20 ste eeuw een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt.
Toen de eeuw begon hadden we in Thalia al een prachtig theater waar van tijd tot tijd toneelstukken werden opgevoerd en waar toen en in latere jaren cabaretiers als Rustwijk en Kruisland optraden. Musici als Helstone, Dario Saavedra, de violist Becker, Bamba en Pinpin Mesquita traden wel eens op, waarbij zij het publiek vergastten op hun kunsten. En rond 1940 was het optreden van de Feinlands altijd weer een evenement
In de eerste helft van de eeuw vinden we ook al activiteiten van kunstschilders als Telting en Bos Verschuur.
De eerste surinaamse letterkundige, Albert Helman, deed ook al van zich spreken, al was het ver weg in Nederland.
Maar van een echt bloeiend cultureel leven kon in de eerste helft van de eeuw nauwelijks worden gesproken.
In de tweede helft van de eeuw komt ook op dit gebied alles in een stroomversnelling.
Het begon al met de Terugkeer in de jaren '50 van enkele jonge surinaamse schilders die in Nederland een opleiding hadden genoten Zij waren in feite de trendsetters, want in hun kielzog zien we in de jaren en decennia daarna hele generaties van beeldende kunstenaars opkomen.
Parallel met deze ontwikkeling zien we ook de opkomst van de danskunst, waarbij aanvankelijk vooral danspedagogen uit Nederland de lessen verzorgden, maar al gauw konden surinaamse danspedagogen die taken overnemen.
De oprichting van het CCS, met een grote gehoorzaal, een boekerij en een muziekschool vormde een belangrijke stimulans voor het culturele leven in Suriname.
Organisaties als Naks, Shanti Del, Wie na wie , e.a. gaven belangrijke steun aan de instandhouding en ontwikkeling van de vele aspecten van de traditionele surinaamse cultuur, terwijl het volkstoneel van tijd tot tijd bloeiperioden doormaakt.
Het volkshogeschoolwerk van NAKS en later ook van het Caribbean Centre konden bogen op belangrijke resultaten.
Bij het begin van deze eeuw bezat Suriname een schoolmuseum en een Koloniale Boekerij. Het schoolmuseum is al lang verdwenen, maar na de 2e wereldoorlog kregen wij daarvoor in de plaats het huidige Surinaams Museum in het Fort Zeelandia.
Het Openlucht Museum Nw-Amsterdam, dat in de late jaren '60 werd geopend, was geruime tijd aan verwaarlozing prijsgegeven, maar het huidige distriktsbestuur heeft in de afgelopen maanden in ieder geval het complex onderhouden. Hopelijk kan op korte termijn het geheel weer in goede staat worden gebracht. Er staan daar genoeg voorwerpen uit het verleden om het in stand houden te rechtvaardigen.
Van Joden Savanne kunnen we hetzelfde zeggen. Nadat in de jaren '70 het geheel was opgeknapt, de ruïne van de synagoge was geconserveerd en er een klein museum daar was ingericht, raakte de hele zaak in verval tijdens de binnenlandse oorlog.
Er is inmiddels een nieuw actief bestuur van de stichting gevormd dat het dorp snel weer in oude staat wil terugbrengen.
Een interessant cultureel project in Nickerie met Mini-centra en een prachtig cultureel centrum in Nw-Nickerie is jammer genoeg nooit goed van de grond gekomen. Na het overlijden van Anne van Dijk raakte het gebouw van het CCN in verval en alleen het Minicentrum Zeedijk staat er nog in goede staat bij.
Nw-Nickerie beschikt over een redelijk goede bibliotheek
Na de opheffing van de Koloniale Boekerij in Paramaribo kwam het belangrijke boekenbestand van die bibliotheek in handen van het Surinaams Museum. In de decennia daarna bouwden het CCS, de Universiteit (wetenschappelijke bibliotheek) en het Min. van onderwijs (schoolbibliotheek) enkele goede bibliotheken op, die van groot belang zijn voor de samenleving.
Een belangrijke ontwikkeling op cultureel gebied is de doorbraak van het Sranan. Vroeger gezien als alleen maar een volkstaal, een lingua franca waarmee de verschillende bevolkingsgroepen zich jegens elkaar verstaanbaar konden maken, is de taal vanaf de jaren '40 uitgegroeid tot een cultuurtaal, vooral door het ijveren van Koenders met zijn Foetoeboi en Trefosa met Trotji. In de jaren daarna hebben ook andere dichters zoals Dobru en Slory veel gedicht in het sranan.
Zelfs werd in 1959 het tweede couplet van het Surinaams volkslied gedicht in het sranan.
De literaire kunst, ook in het Nederlands, beleefde trouwens in de tweede helft van de eeuw een opleving , met dichters als Bhai ( James Ramlall ), Shrinivasi, Mechtelly en vele anderen. Cynthia Mc Leod maakte furore met: " Hoe duur was de suiker ".
In de afgelopen periode hebben ook de cabaretiers Harold Braam, CISM-boi en in recente tijd Jorgen Rayman van zich doen spreken.
Bij het begin van de eeuw was voetbal nog in de beginfase en werd het spel slechts door enkele. beoefend. o.a. op het toenmalige Gouvernementsplein.0ok cricket werd al beoefend, vooral in Nickerie (iets minder in Coronie), mede door de invloed van het naburige Brits-Guyana. Maar basketbal, badminton en volleybal waren nog volledig onbekend en sporthallen kende men in Suriname nog niet, evenmin als zwembaden.
Vanaf de jaren 20 kwam voetbal al in de lift en vooral in de jaren '30 werden er al diverse buitenlandse ontmoetingen georganiseerd, o.a. tegen Belem, Curaçao en Brits-Guyana.
In 1953 werd het Suriname Stadion (nu geheten André Kamperveenstadion) geopend, dat tot stand kwam vooral door ijveren van de toenmalige voorzitter van de SVB Emile de la Fuente. Deze heeft ook kunnen bewerkstelligen dat er een verzoening en vereniging tot stand kwam tussen de SVB, en de NGVB.
Op het gebied van voetbal heeft Suriname grote successen geboekt in de jaren '50, maar daarna trokken de meeste surinaamse voetballers weg en kwam er een inzinking.
Vroeger waren de activiteiten van de SVB beperkt tot Paramaribo en omgeving, maar in de laatste decennia hebben de activiteiten zich uitgebreid tot alle distrikten en nu kan men de SVB dan ook met recht een nationale bond noemen.
Ook bezit Suriname nu enkele sporthallen voor beoefening van de indoorsporten, w.o. basketbal (vanaf de 2e wereldoorlog invloed Amerikanen), volleybal, badminton en zaalvoetbal.
De eerste verenigingszwembaden werden gebouwd in de eerste jaren van de tweede helft van de eeuw. Het eerste was het zwembad Kwiekwie, gevolgd door De Dolfijn, Oase en De Witte Lotus.
In die tijd kwamen ook de tennis banen. De eerste was van de vereniging Paramaribo en lag aan de Gravenstraat, achter het gebouw van de Staten van Suriname. De eerste 3 voudige tennis kampioen van Suriname was Theo Lutz. Hij won in 1960, zowel de heren enkel, de heren dubbel als de mixed dubbel en werd daarmee de eerste 3 voudige tenniskampioen van Suriname.
Maar het eerste openbare zwembad kwam tot stand door ijveren van Campagne en De la Fuente (het zwembad Parima ). Door de bouw van al deze zwembaden werd de zwemsport steeds meer beoefend en in 1988 slaagde Anthony Nesty erin om als eerste Surinamer een gouden medaille te veroveren op de Olympische Spelen. Hij bevestigde zijn klasse twee jaar later door ook wereldkampioen te worden.
Op internationaal gebied doen ook Letitia Vriesde (hardlopen) en Carolien Adel (zwemmen) van zich spreken.
De cricketbond beschikt in Paramaribo over het prachtige Snellenpark, maar jammer genoeg wordt deze sport in Paramaribo momenteel niet meer intensief beoefend., in tegenstelling tot Nickene, waar de cricketsport nog altijd veel liefhebbers telt.
Dit overzicht zou onvolledig zijn als we hier geen melding maakten van de snelle opkomst de laatste jaren van de slagbalsport in Suriname. Zij wordt vooral beoefend door dames/meisjes. Deze sport is onder de bezielende leiding van haar vrouwelijke voorzitter erin geslaagd om in korte tijd uit te groeien tot een nationale sport, die na voetbal waarschijnlijk de meeste beoefenaren telt in Suriname.
|
Naar Voorpagina
terug
naar boven