| |
| |
| | SURINAME  AFDELINGEN -
Geschiedenis - - 20 ste EEUW
 terug
SURINAME IN DE 20 ste EEUW
DE VOORZIENINGEN
Geen stromend water in huis, dus ook geen toiletten die men kon doorspoelen. Het gemakhuis (koemakoisi) stond daarom ook vaak buiten het woonhuis. Op sommige plantages en andere plaatsen waar daartoe de mogelijkheid bestond kon men een toilet in huis bouwen en de ontlasting laten wegspoelen door stromend water van de plantage.
Baden in een badkamer buiten op het erf was voor de meeste gezinnen een normale zaak. In bekkens werd dan water van de regenbak of de put naar de badkamer gebracht.
Wie zich dat kon veroorloven liet een badkamer in huis bouwen, maar het water moest dan toch naar binnen worden gedragen.
Maar in 1933 kreeg Paramaribo waterleiding. Te Republiek werd een pompstation gebouwd en het water werd van daar door dikke buizen naar Paramaribo gepompt, waar op Poelepantje (het tegenwoordige William Kraanplein) de watertoren stond, van waar uit het water naar alle huizen ging. Het waterleidingnet is vooral in de tweede helft van de eeuw flink uitgebreid en er werden op diverse plaatsen nieuwe bronnen aangeboord. Ook heeft men nu in bijna alle distrikten de beschikking over leidingwater. Dit had natuurlijk ook gevolgen voor de woningbouw (bad en toilet bijvoorbeeld konden nu binnen gebouwd worden) en voor de hygiëne
Elektrisch licht kende men in het begin van de eeuw nog niet. De verlichting van de huizen geschiedde met kaarsen of kokolampoes of met petroleumlampen. Eenvoudige lantarens of minder eenvoudige mooie hang- of staande lampen die men vroeger nog zo vaak zag in de huizen.
Ook de lampen van de straatverlichting van Paramaribo (ingevoerd in 1886) waren bij het begin van de eeuw nog petroleumlampen.
In 1909 werd gasverlichting in Suriname ingevoerd door de N.l.G.M. ( de voorloper van OGEM en EBS). Voortaan kon men gasverlichting laten aanleggen in de woningen en op straat. De ouderen zullen zich ongetwijfeld nog herinneren de lantarenopstekers die elke. avond hun rondje reden langs alle straatlantarens om de lantarens aan te steken. En elke morgen dezelfde ronde om de lantarens te doven.
Door gas werd het voortaan ook mogelijk om in huis op gas te koken. De fornuizen hiervoor waren minder groot en zwaar dan die voor hout. En het brandgevaar was minder groot. En geleidelijk aan verhuisden de keukens van het erf naar binnenshuis. En langzaam aan verdwenen in huis de aparte bottelaries.
De gasleidingen waren aangelegd langs en onder de straat en alleen mensen die woonden aan een straat waar zo'n leiding liep konden aansluiting krijgen. In de tweede helft van de eeuw is men er toe overgegaan om gas te leveren in cilinders ("bommen", zegt men ook wel), waardoor iedereen,waar hij ook woont nu op gas kan koken.
Voor de verlichting van Paramaribo was het een enorme vooruitgang toen in !932 elektrisch licht in Paramaribo werd ingevoerd door de NIGM. Nu werd het hele proces teruggebracht tot een knopje omdraaien en er is licht. Maar... ook dat kon alleen maar wanneer er elektrische leidingen liepen langs het gebouw dat men wenste aan te sluiten.
Het is misschien interessant te vermelden dat elektrisch licht in Suriname het eerst werd ingevoerd in 1882 door de Nederlandse Handel Maatschappij (N.H.M) voor haar plantage Marienburg. Ook Nickerie en Moengo hadden elektrisch licht voordat Paramaribo dat had. Moengo vanaf de aanleg van het dorp en Nickerie in 1927 (Nickerie kreeg toen ook een ijsfabriek).
Ook op het gebied van de elektriciteitsvoorziening zijn er belangrijke veranderingen. Het bedrijf werd overgenomen door de Overheid. Het aantal aansluitingen is enorm toegenomen, waardoor de EBS veel meer stroom moet opwekken. Een belangrijk deel van de benodigde energie wordt geleverd door de waterkrachtcentrale te Afobaka, die in 1965 in bedrijf werd gesteld. Een ander belangrijk deel van de benodigde energie komt van de stoomturbines van de Suralco te Paranam, waar met stookolie van Staatsolie energie wordt opgewekt, die voor een deel geleverd wordt aan de EBS in Paramaribo.
Toen de 20 ste eeuw begon, was het binnenland van Suriname nog in belangrijke mate onbekend gebied en de bewoners daar stonden voor een groot deel nog buiten het productieproces. Wetenschappelijke expedities, tochten van goudzoekers en van balatableeders en het werk van cartografen brachten in de loop van de eeuw daar verandering in.
In het eerste decennium van deze eeuw werden belangrijke expedities ondernomen naar de binnenlanden van Suriname. De resultaten van al deze expedities zijn vastgelegd in uitvoerige rapporten en kaarten, die ons nu niet alleen meer inzicht geven in hoe ons binnenland er uit ziet, maar die ons ook meer kennis hebben bijgebracht over de rijkdommen die voorkomen in het binnenland, zoals hout en mineralen.
Deze expedities stonden meestal onder leiding van personen wier namen nog voortleven in namen van gebergten in Suriname, zoals Bakhuis, De Goeje, Van Stockum, Eilerts de Haan, enz.
In latere jaren hebben anderen dit werk voortgezet, zoals Stahel, Ahlbrinck, Geyskes, Van Lynden en Schmidt in het tweede kwart van deze eeuw en Findlay,militaire
expedities, zendelingen (vooral de Medische Zending) en de mensen van 's Lands Bosbeheer in de tweede helft van deze eeuw.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de kennis van ons binnenland aanmerkelijk verrijkt door de luchtkartering, die werd uitgevoerd in het kader van het Welvaartsfonds.
Aan die toegenomen kennis is het mede te danken dat er plannen gemaakt konden worden voor de bouw van een stuwdam in de Suriname rivier (het bekende Brokopondoplan). terwijl in latere jaren Operation Grasshopper, met o.a. aanleg van vliegvelden in het binnenland, veel heeft bijgedragen aan de ontsluiting van ons binnenland en vermeerdering van onze kennis van dat binnenland.
Als uitvloeisel daarvan kan gezien worden het ambitieuze West-Surinameplan, dat beoogde o.m.de bouw van een stuwdam in de Kabalebo rivier en de exploitatie en verwerking van bauxiet van het Bakhuisgebergte. Apoera had de tweede stad van Suriname moeten worden als de plannen volledig waren uitgevoerd. Jammer genoeg is door stopzetting van de werkzaamheden veel kapitaal dat daar werd geïnvesteerd verloren gegaan. Een erge vorm van kapitaalvernietiging dus.
Het tempo van openlegging van het binnenland lag in de tweede helft van de eeuw door
de vooruitgang van de techniek aanmerkelijk hoger dan daarvoor. Men kon nu gebruik
maken van moderne hulpmiddelen, zoals buitenboordmotoren, vliegtuigen, radiotelefónie , e.d., wat in de eerste helft nog niet mogelijk was.
Terwijl een reis naar het binnenland in de eerste helft van de eeuw nog een hele onderneming was, kon door de openlegging en toename van de kennis van het binnenland in de laatste decennia van de eeuw ook het binnenlands toerisme op gang komen, waardoor mensen die vroeger niet in staat waren om iets van het binnenland te zien, nu de kans krijgen om dat binnenland te leren kennen.
Maar ook veel toeristen uit het buitenland komen nu elk jaar naar Suriname om te genieten van de ongerepte natuur van het land. En naast de reeds decennia bestaande natuurreservaten werd onlangs door de Regering een zeer groot gebied van het binnenland tot natuurreservaat verklaard.
|
 naar boven
 Ontwerp © Webteam Suriname - Afdeling Suriname - Zwartenhovenbrugstraat - Paramaribo - Last update:
| |
|
| | |
