Par'bo April '27
Naar de plantage Margarethenburg 1
Behalve suikerplantages is Nickerie ook een katoenplantage rijk, maar nog niet lang. Ik meen dat ze er eerst mee begonnen zijn, of liever herbegonnen in 1924, want reeds in 1814 was Nickerie 'n 14 katoenplantages rijk. De cultuur heeft zich echter maar een kleine halve eeuw staande kunnen houden.
De oorzaken van den teruggang waren daling van de katoenprijs, 't overstroomen van de onmiddellijk aan zee grenzende plantages, die door de zee werden verzwolgen. Daarbij komt nog 't omzetten van verschillende plantages in suikerstaten, waarvan Waterloo en Hazard nog zijn overgebleven. De oude plantagenamen zijn nog gebleven zoals Paradise, Hazard, Waterloo, Nursery Boptany Bay (dat weer in exploitatie wordt gebracht voor katoen) Diamand, Waldeck en ook Margarethenburg.
Wat er van zoo'n verlaten plantage na 'n 50 jaren overblijft heb ik gezien aan de rechteroever van de Nickerierivier waar vroeger niets dan plantages lagen en u één groote wildernis is. Amerikaansch kapitaal is op Margarethenburg weer met de katoencultuur begonnen, van meet af aan, d.w.z. alles is weer ontboscht moeten worden.
De eerste keer zijn we er zoo maar op eigen houtje 'n eindje er door gekard. Leeken in 't vak als we waren, konden we niet anders zeggen, dan dat er 't geheel heel goed uitzag, met enkele slechtere stukken er tusschen. Den tweeden keer waren we er intijds op uit getrokken, om de plantage in heel d'r lengte te zien.
Halfweg werden we aangeroepen door een opzichter. Hij vroeg of de heeren soms werk kwamen zoeken. We konden 60 ct. per dag krijgen. We sloegen het af, zeiden dat we het ogenblik meer verdienden met vacantie houden. Hij noodigde ons uit, om 'n beetje de velden door te loopen. Zooals dat gaat met die lui. Ze zijn blij weer eens een Hollander te zien, en je hoort dan d'r heele levensgeschiedenis.
Deze was als 'n jonge kerel naar de Oost gegaan, vandaar naar Amerika en was nu al 9 jaren in Suriname, waarvan de laatste maanden op Margarethenburg. 't Was een stevige kerel, bruin gebakken door de zon. Hij stond nu hier toezicht te houden op 't plukken. Ze waren juist met de eerste pluk bezig.
Hij vertelde dat ze zoo 4 keer 't heele gedoentje moesten afplukken. Terwijl nu de eerste pluk bezig was, waren er al nieuwe knoppen aan 't ontwikkelen, de plant stond bovendien in vollen bloei en in de toppen zaten nog een ris nieuwe bloemknoppen. Een mooi gezicht is dat , zoo'n heel veld gele bloemen met hun donker- of lichtrood gekleurd hart. De oogst beloofde goed te worden.
Ze hebben heel wat te tobben gehad met d'r cultuur. De eerste aanplant groeide als kool, maar eenmaal opgeschoten kwam een rupsenplaag, die alle blaadjes meenam. Later brak een dam door , die gelegd was om de plantage te beschermen tegen een zwamp. Niettegenstaande dat is de maatschappij toch steeds doorgegaan met uitbreiding.
De grond waarop we nu staan, zei de man, was voor enkele maanden nog bosch. Hij wees op de stompen van reusachtige kankantriet, die ze hadden moeten opruimen.De plukkers waren allemaal pluksters, negers, Javanen, koelies alles door elkaar. Op een uitstekende stomp stond een opzichter 'n zwarte baas, die 't toezicht had over de ploeg die in onze buurt aan 't plukken was.
De pluksters hadden elk twee katoenen zakjes lang d'r lichaam hangen. In d'eene moest de mooie witte katoen, in 't andere de katoen die op de grond had gelegen. Naar de hoeveelheid die geplukt is wordt niet gekeken, of er wordt daarnaar niet betaald, omdat dat zoover uit elkaar loopt. Sommige bedden leveren niet de helft van anderen, en daarbij ligt 't ook aan 't soort van katoen.
De Sea-Island, een van de beste en hoogst geprijsde katoensoorten volgens onzen zegsman, heeft maar kleine katoenbollen, terwijl de Up-land groote malsche bollen levert. Die plukkerij is een heele bedrijvigheid. Overal zie je witte kopkes boven de geelbebloemde struiken uitsteken., en vooral hoor je zingen ieder in z'n eigen taal. De negerinnen haalen flink lang uit met hun schelle stemmen, de Javaansche dames zingen 'n eentonige deun, waar vooral de letter r 't gedaan heeft. Telkiens kom die er zo moloch doogerold. De koelies zingen op een wijs die wel iets op 't Gregoriaans lijkt.
Onze Hollandsche opzichter heeft zoo 'n goeie praat dat 't met al z'n redeneeren te laat is geworden om nog verder te gaan, en we gauw, gauw naar huis moeten om den hond uit de pot te houden.
De brieven, foto's en anderszins maken deel uit van het familiearchief, dat wij proberen te beheren en inzichtelijk te maken voor de familie en eventueel ander belangstellenden.
In dit verband willen wij u laten meelezen uit de reisverhalen van Heeroom als een bijdrage aan de belevingsgeschiedenis van Suriname.
Jacqueline en Louis Barten-Schakenraad.
© a.barten 2005
|
Naar Voorpagina
Brieven uit Suriname van Frater Octavianus - (Johannes van Wetten) 
terug
naar boven