| |
Onderwerpen
Cultureel erfgoed |
| |
| | SURINAME  AFDELINGEN - Cultureel erfgoed - - Sranan ( tongo )
 terug
 Sranan, de uitspraak, tijdsbenoemingen en telwoorden.
Uitspraak.
Het Sranan is een levendige bloemrijke taal die haar eigen charme heeft. Ze is redelijk eenvoudig te leren en dat maakt haar zo aantrekkelijk als communicatiemiddel. Iedereen die de moeite neemt zich in het Sranan te verdiepen, zal ongetwijfeld tot de conclusie komen dat haar klanken een passie en romantiek met zich meebrengen als geen ander taal. Haar eenvoud is haar schoonheid. Misschien is het Sranan minder geschikt als wettelijke taal, maar juist door de exotische klanken kun je emoties zeer goed vertolken en met gevoel communiceren.
| Klinker |
Uitspraak |
Uitgesproken zoals in: |
Voorbeelden |
| a |
[a] |
zat, lat, rat |
taki [takkie], sabi [sabbie] |
Zoals bijvoorbeeld het woord samasama (=rotzooi, rommel) wordt uitgesproken als [sammaa sammaa] .
( Uitzondering op de regel: Als de letter " a " aan het eind van het woord staat dan wordt deze uitgesproken als een lange a , zoals in: maar, daar, spaar. Bijvoorbeeld: krakti een korte a, maar in langa, wordt de laatste a lang uitgesproken. [langaa] ** Dit geldt niet voor de overige klinkers.
| Klinker |
Uitspraak |
Uitgesproken zoals in: |
Voorbeelden |
| e |
[ i ] |
pit, spit, kip |
frede [friddi], ede [iddi], |
| i |
[ie] |
fiets, niets, zien |
ini [ienie], singi [siengie] |
| o |
[o] |
top, spot, bod |
krosi [krossie], oso [osso] |
| u |
[oe] |
toe, koe, moe (kort) |
futu [foetoe], lontu [lontoe] |
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| Combinatie |
Uitspraak |
Uitgesproken zoals in: |
Voorbeelden |
| ay |
[ai] |
(engels) I , eye |
dray [drai], nay [naald] |
| aw |
[auw] |
pauw, grauw, blauw |
law [lauw], kaw [kauw] |
| ey |
[ee] |
kreeg, deeg, veeg |
strey [stree], peyri [peerie] |
| oy |
[oi] |
(engels) boy, toy |
moy [moi], koyri [koirie] |
| ow |
[oo] |
rood, bloot |
nowtu [nootoe] |
Medeklinkers.
De medeklinkers worden over het algemeen op dezelfde manier uitgesproken als in het Nederlands op de volgende uitzonderingen na:
g. De g wordt uitgesproken als in het engelse woord "go" of "good".
Kan ook uitgesproken worden als de g de eerste letter van het woord is als
de klank "dj" Bijvoorbeeld: gersi [ djirsie ] of [ girsie ]
k. De k kan ook evenals de g ( als het de eerste letter is) op twee
manieren worden uitgesproken. Een harde Nederlandse k en ook
als de engelse "ch" in church. Bijvoorbeeld: kibri [ kibri ] of [ tjibri ]
n. De n op het eind van een woord, wordt uitgesproken als "ng" met de klank
van ng in ring, ding, zang. Bijvoorbeeld: wan [ wang ], alaman [ allamang ]
ng. De ng in een woord kan op twee manieren worden uitgesproken.
Gebruikelijk is de uitspraak zoals die in "koningin", een zachte "ng".
Bijvoorbeeld in tranga, langa. In het binneland voornamelijk, wordt de g
hard uitgesproken zoals in het engelse woord go of gold. tranga wordt dan
[ tran-ga ], langa [ [ lan-ga ].
y. Wordt uitgesproken als "j", als deze medeklinker aan het begin of midden in
een woord staat.Bijvoorbeeld: yari [ jarie ], nyu [ njoe ] Maar als de y aan
het eind van een woord staat wordt ze uitgesproken als ie.
Bijvoorveeld buy [ boei ]. ** Voor uitzonderingen op deze regel zie
hierboven: combinatie "ey" [ ee ]
-pikin-.
Alleen bij de letter-combinatie "pikin(...)" kan de uitspraak ook zijn: "ptyin"(..)
[ ptjien(...) ], "pikinso" [ ptjienso ], "pikinsani" [ ptjiensannie]
De letters "pikin" wordt dus vervangen door "ptjien" . Uitgesproken
als ( een zeer zachte p gevolgd door tjien ). Omdat het woord "pikin"
(= klein of kind ) vrij veel gebruikt wordt, wijzen wij u op deze vorm
van uitspraak van pikin.
****Dit geldt niet voor "piki" [ piekie ]= antwoord geven of oprapen.
Dagen.
sonde
munde
tudewroko
dridewroko
fodewroko
freyda
satra
tamara
tratamara
trawiki
tramun
trayari
dimanten
dineti
diwiki
dimun
diyari
alenten
dreyten
|
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
morgen
overmorgen
volgende week
volgende maand
volgend jaar
heden morgen
heden nacht
van de week
deze maand
dit jaar
regentijd ( seizoen )
droge tijd ( seizoen )
|
Tijd.
musdey
mamanten
brekten
bakadina
mofoneti
neti
mindrineti
yuru
dey
wiki
mun
yari
|
ochtendgloren
's morgens
middag
namiddag
vooravond
nacht
middernacht
uur
dag
week
maand
jaar
|
Hoofdtelwoorden.
wan
to
dri
fo
feyfi
siksi
seybi
ayti
neygi
tin
erfu
twarfu
tinadri
tinafo
tinafeyfi
tinasiksi
tinaseybi
tina-ayti
tinaneygi
tutenti
tutenti na wan
tutenti na to
tutenti na dri
tutenti na fo
tutenti na feyfi
tutenti na siksi
tutenti na sebi
tutenti na ayti
tutenti na negi
dritenti
dritenti na wan
dritenti na to enz. enz.
fotenti
feyfitenti
siksitenti
seybitenti
aytitenti
neygitenti
(wan)hondro
tu hondro
dri hondro
fo hondro
feyfi hondro
siksi hondro
sebi hondro
ayti hondro
negi hondro
(wan) dusun
to dusun enz.enz
(wan) milyun
(wan) bilyun
(wan) trilyun
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
40
50
60
70
80
90
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
2000
1.000.000
1.000.000.000
1.000.000.000.000
|
|
|
|
Rangtelwoorden.
fosiwan
tu de wan
dri de wan
fo de wan
feyfiwan
siksiwan enz
bakawan
mindriwan
uitzonderingen
wanwan
wantu (lesi)
|
eerste
tweede
derde
vierde
vijfde
zesde
laatste
middelste
enige
een enkele maal
|
|
 naar boven
 Ontwerp © Webteam Suriname - Afdeling Suriname - Zwartenhovenbrugstraat - Paramaribo - Last update:
| |
|
| | |
