| |
| |
| | SURINAME  AFDELINGEN - Bevolking - - Javanen
 terug
IN DE DISTRICTEN.
Javaanse kleinlandbouwers vinden we verspreid over de
gehele kuststrook van Suriname. Het
Commewijnedistrict geldt daarbij als het
'Javanendistrict' bij uitstek. Soms vinden we in de
kuststrook vrijwel geheel door Javanen bewoonde
dorpen, zoals bijv. Tamanredjo, Poerwodadi, Sidoredjo
enz. Veelvuldiger treffen we echter nederzettingen aan
waar naast Javanen, ook Hindostanen en soms ook
Afro-Surinamers wonen. Is er sprake van zo'n 'gemengde'
bewoning, dan blijkt heel vaak dat de Javanen er
prijs op stellen toch zo dicht mogelijk bijeen te wonen, waardoor woonblokken van
Javanen ontstaan.
Behalve in de nederzettingen op
plaatsen waar vroeger plantages gevestigd waren,
vinden we momenteel ook Javanen in de veel
recentere landaanwinningsprojecten, waar ze over
grotere stukken landbouwgrond kunnen beschikken.
Veruit het belangrijkste produkt van de Javaanse
evenals trouwens van de Hindostaanse - landbouw is de
rijst. In de Javaanse rijstbouw rekent men op één oogst
per jaar. Door de kleine percelen waarover men de
beschikking heeft, het vaak gebrekkige
irrigatiesysteem en andere oorzaken, zoals bijv.
verzilting van het land, zijn de rijstoogsten beperkt en
in sommige gevallen zelfs niet of nauwelijks voldoende
om in de eigen behoeften te voorzien.
Vooral in de
jaren met een slechte oogst trekken veel gezinnen
naar Paramaribo en directe omgeving, in de hoop daar
een betere economische bestaansmogelijkheid te
vinden. Naast de rijstbouw beschikken de Javanen in de
districtssamenlevingen meestal over enkele andere
middelen om het gezinsinkomen wat aan te vullen. De
verbouw van handelsgewassen als cassave, pinda, soja,
diverse soorten groenten, vruchten, kokosnoten en
pepers is er een van. De opbrengsten uit de
pluimveeteelt en de visvangst vormen een andere
inkomstenbron. Overigens gaat het daarbij steeds om
kleine aantallen en dus ook om kleine bedragen. Veel
Javanen proberen dan ook nog wat bij te verdienen
door zich voor bepaalde periodes te verhuren als
arbeidskracht op een der weinige nog overgebleven
plantages of door het uitoefenen van een nevenberoep
als timmerman, schilder enz.
In een aantal
nederzettingen beoefenen Javanen wat men zou
kunnen noemen huisindustrie: het maken van manden,
matten, bezems en andere produkten. De op- brengst
van alle bovengenoemde produkten is-het zij nogmaals
gezegd - gering. Mede oorzaak hiervan is de zwakke
positie die Javanen gewoonlijk in het handelsverkeer
innemen. Dat er als gevolg van deze zwakke
economische positie niet nog meer Javanen uit de
typische landbouwdistricten zijn weggetrokken, is
zeker ook te danken aan de bij de Javanen sterk
gevoelde behoefte aan de eigen vertrouwde, dat wil
zeggen Javaanse, woonen werkomgeving.
Vooral bij de
wat oudere Javanen is deze behoefte duidelijk aanwezig.
In de Javaanse plattelandssamenlevingen is deze eigen
Javaanse sfeer nog duidelijk voelbaar, o.a. in de vele
vormen waarin men elkaar bijstand verleent. Dat kan
zijn: bij het binnenhalen van de oogst, bij het bouwen
van een huis, maar ook bij het voorbereiden van de
feestelijkheden waarmee een huwelijkssluiting wordt
omgeven. Heel typerend in dit verband is ook de hulp
die buren elkaar onder alle omstandigheden
verschaffen. Deze onderlinge solidariteit is in de
districtssamenleving over het algemeen veel duidelijker
aanwezig dan in de verstedelijkte centra.
JAVANEN IN DE VERSTEDELIJKTE CENTRA.
De woon-, maar vooral de werkomstandigheden van de
Javanen in de verstedelijkte centra zijn duidelijk anders
dan in de districtssamenlevingen. Zien de Javanen in
Paramaribo en in de bauxietcentra in vele gevallen nog
wel kans om zo dicht mogelijk bijeen te wonen,
ten aanzien van de werksituatie kunnen zij de zaak
veel minder makkelijk naar eigen hand zetten. In de
bedrijven, op de gouvernementskantoren en in andere
omstandigheden waarin Javanen moeten werken, zijn
ze vrijwel altijd in de minderheid.
Zij moeten zich
voegen naar het patroon van bedrijf of kantoor, waar
met name de Afro-Surinamers en Hindostanen de meerderheid
vormen en ook de leidinggevende functies vervullen.
Zij komen in contact met een ander omgangspatroon,
met een voor hun gevoel hardere mentaliteit. Voor de
Javanen die pas uit het district gekomen zijn, komt
daar vaak ook nog het taalprobleem bij. Spanningen die
op deze wijze bij de Javaanse werknemers ontstaan,
leiden vaak tot tijdelijke absentie of zelfs tot het in het
geheel niet meer op het werk verschijnen. Het officieel
opzeggen van de baan laten zij in vele gevallen
achterwege omdat zij opzien tegen een onderhoud
waarin hen mogelijk verwijten zullen worden gemaakt.
In het Javaanse cultuurpatroon, waarin het begrip rukun
onderlinge harmonie - zo'n centrale plaats inneemt,
worden die spanningen en conflicten zoveel mogelijk
vermeden.
Ondanks tijdelijke absentie en het soms voorgoed
wegblijven van het werk is er in Suriname voor de
Javaanse werknemers een duidelijk positieve
waardering. Het zijn gewillige werknemers die zelden of
nooit moeilijkheden maken en die vooral op het gebied
van precisie en netheid uitblinken. Men ziet Javanen
nogal eens als tekenaars en als verzorgers van machines
in het bedrijfsleven. Over het algemeen - en dat ligt
voor de hand- passen de jongere Javanen - en vooral zij
die in Paramaribo of in de bauxietcentra geboren zijn
zich het gemakkelijkst aan het verstedelijkte milieu
aan.
Zij zijn het ook die in de meeste gevallen een wat
uitgebreidere opleiding achter de rug hebben. De andere
Javanen hebben het duidelijk moeilijker met deze
aanpassing. Typerend hiervoor is wel, dat zij - zo vaak
de gelegenheid zich daartoe voordoet - naar het district
teruggaan om daar een feest mee te maken of om
gewoon een tijdje in de vertrouwde sfeer door te
brengen.
|
 naar boven
 Ontwerp © Webteam Suriname - Afdeling Suriname - Zwartenhovenbrugstraat - Paramaribo - Last update:
| |
|
| | |
